ახალი ქართული ფილმი – “ყველაფერი ადამიანებზე”

როცა ქვეყნის გარეთ მოღვაწე ქართველ ხელოვანებზე შორიდან ვიგებ, ერთდროულად გულისწყვეტაც მაქვს და იმედის ნაპერწკლების შემოტევაც. 2013 წლის 17 სექტემბერს გიორგი აბაშიშვილის მიერ გადაღებული ფილმის პრემიერაზე დავრწმუნდი, რომ უმჯობესია თუნდაც ქვეყნიდან შორს, მაგრამ ქვეყნისთვის კარგ საქმეს აკეთებდე და საქართველოში დარჩენილი შენეულების იმედის ნაპერწკალს მუდამ გაღვივების საფუძველს აძლევდე.

კინორეჟისორი გერმანიაში მოღვაწეობს. ფილმი – „ყველაფერი ადამიანებზე“ რეჟისორმა ნოდარ დუმბაძის მოთხრობებზე ააგო. როგორც მან აღნიშნა, ამ ფილმით სცადა პროზის მიღმა მკითხველისთვის შეუმჩნეველად გაბნეული დუმბაძის ფილოსოფია ზედაპირზე ამოეწია. ცხრა ნაწილისგან შემდგარი კინოსცენარი ეტაპობრივად ვითარდება ხან ქართულ, ხან კი გერმანულ სივრცეებში. უნდა აღვნიშნო, რომ გერმანიაში გადაღებული სიუჟეტები ბევრად შთამბეჭდავი და ხარისხიანი მეჩვენა. ფილმის ყველა ნაწილს თავისი მძაფრი, თბილი, ჩამაფიქრებელი და იუმორისტული ხასიათი აქვს.

დაკვირვებული მაყურებელი იმასაც შეამჩნევს, რომ ცხრავე ნაწილს საერთო ლაითმოტივად დუმბაძის მოთხრობა – „მზე“ დაჰყვება. ვერ წარმოვიდგენდი, რომ გერმანელი მსახიობებიც ასე შეძლებდნენ ქართული სულის მოთხორბების გათავისებას. აქ უკვე სამსახიობო პროფესიონალიზმის გარდა, რეჟისორის დიდი ძალისხმევა მჟღავნდება.

ფილმი ქართულ ეკრანებზე დაახლოებით ერთ წელიწადში გამოჩნდება, მანამდე კი მის წარდგენას რამდენიმე საერთაშორისო კინოფესტივალი ელის. მიუხედავად იმისა, რომ სცენარი გადაღებულია არაკომერციული გათვლებით, ვფიქრობ, მაყურებლის ინტერესს და მოწონებას ნამდვილად დაიმსახურებს. მე კი მახარებს იმაზე ფიქრი, რომ აქამდე უტოპიად წარმოსახული ცნება – „ქართული თანამედროვე კინემატოგრაფია“ – თითქოს გაცოცხლებას იწყებს.  🙂

ორჯერ დაბადებული/Twice Born 2012

ნუ წაიკითხავ ამ პოსტს. ჯერ ფილმი ნახე.

„ორჯერ დაბადებული“ (Twice Born) ერთ-ერთი ძლიერი ფილმია, რაც ბოლო დროს ვნახე. Sergio Castellitto-მ ფილმი 15 კვირაში გადაიღო Margaret Mazzantini–ის ბესტსელერის მიხედვით. დასაწყისში სიუჟეტი სასიამოვნოდ ვითარდება, ბევრი მხიარული კადრია, რომელიც გითრევს, თანდათან კი მკაცრ და სასტიკ სასიყვარულო ისტორიად გრძელდება.

თავიდან იცინი, შემდეგ ცახცახებ – ზიზღისგან, სიბრაზისგან, უმწეობისა და სირცხვილისგან… კადრები იმდენად ცოცხალია და ემოციებიც ისე ახლოს მოაქვს!..

ჯემა (პენელოპა კრუზი) იღებს გადაწყვეტილებას, რომ დატოვოს სახლი იტალიაში და თინეიჯერ შვილთან ერთად ეწვიოს ფოტოგამოფენას სარაევოში – ქალაქში, სადაც 16 წლის წინ იპოვა საყვარელი ადამიანი. მის თავბრუდამხვევ და მტკივნეულ წარსულს სარაევო ინახავს, წლების წინ ომის სისასტიკეში გახვეული რომ დატოვა ჩვილით ხელში.

ჯემა ბრუნდება ქალაქში, რომელიც ბოლომდე უმზადებს ომის თანმდევ გულისამრევ სიანმდვილეს, თავის წარსულთან მოურიდებელ შეჯახებას და მთელი განფენილობით წარმოუჩენს დანაკარგს.

კადრები თანდათან ყველაფერს გვიმჟღავნებს – რა ამაზრზენი სისასტიკე მოხდა რეალურად სარაევოში, როგორ ამახინჯებს ფსიქიკას და სამუდამო დაღს ასვამს ცხოვრებას ომის მწარე და აუტანელი ყოფა…

სიუჟეტის ძლიერი სახასიათო და განსაკუთრებულად ცოცხალი რეტროსპექციები ჩვენს თვალწინ აცოცხლებს 16 წლის წინ დაწყებულ სიყვარულს. შეუძლებელია, არ შეამჩნიო ფერები და ფოტოგრაფიული აღქმით გაჯერებული ჩანართები… ბოსნიის ომის კადრებით კი რეჟისორი კიდევ ერთხელ უმტკიცებს მსოფლიოს, რომ

ხშირად გვჭირდება შეხსენება იმ ყოველივეზე, რაც არც ისე დიდი ხნის წინ მოხდა, ჩვენგან არც ისე შორს!..“

ანა კარენინა/Anna Karenina 2012

ძნელად თუ მოიძებნება ადამიანი, ფილმად ნანახი, წაკითხული ან გაგონილი მაინც არ ჰქონდეს ისტორია გათხოვილი არისტოკრატი ქალისა და რუსი სამხედრო ოფიცრის სიყვარულის შესახებ. ჯო რაითის მიერ 2012 წელს გადაღებული ფილმი ცნობილი რუსი მწერლის – ლევ ტოლსტოის რომანის მიხედვით შეიქმნა, რომელზეც ავტორი 1873–1877 წლებში მუშაობდა. მსოფლიო პრემიერა ლონდონში, 2012 წელს გაიმართა. მთავარ როლებს ასრულებენ: Keira Knightley (ანა),  Jude Law (კარენინი) და Aaron Johnson (ვრონსკი). „ანა კარენინა“ მოგვითხრობს საზოგადოების ჩარჩოებში მოქცეული შეხედულებებით გამოწვეულ სასიყვარულო დრამაზე.

ეკრანზე გამოსვლამდე ფილმი ცხარე განხილვის თემად იქცა, განსაკუთრებული კრიტიკით რუსეთში განიხილავდნენ. რეჟისორმა არაერთხელ განაცხადა, რომ არ აპირებს ლევ ტოლსტოის ტექსტის სიტყვა-სიტყვით ციტირებას. იგი არ ცდილობს, მიბაძოს ავტორს და ზედმიწევნით გაიმეოროს წიგნის შინაარსი… მან დახმარებისთვის მსოფლიო დონის დრამატურგს – ტომ სტოპარდს  მიმართა, რომელმაც კინოსცენარზე მუშაობისას რომანის ადაპტაცია მოახდინა. მისი დამსახურებით ფილმის სცენარი შეუდარებლად დამუშავდა. სტოპარდმა შეძლო წიგნის ასობით გვერდიდან ყველაზე ღირებული ფრაგმენტები ლაკონურად გადმოეცა ერთი სცენარით.

რეჟისურით მოვიხიბლე! ჯო რაითისა და სტოპარდის ერთობლივი მუშაობით ფილმი საუცხოოდ იქნა გადაღებული: თეატრის ელემენტები, ფოტოგრაფიული ჩანართები, მხატვრული ღირებულებით დატვირთული კადრები… ეკრანზე ნაჩვენები თეატრალური წარმოდგენები მაყურებელზე ისეთ შთაბეჭდილებას ახდენს, თითქოს კინოსეანსი დროდადრო სპექტაკლით იცვლება. ცალკე თემაა მსახიობთა კოსტიუმები. სამოსზე ოსკარის ნომინანტმა ჟაკლინ დურანმა იზრუნა. როგორც დიზაინერმა აღნიშნა, “ეს მძიმე შრომა იყო, რომელიც საბოლოო ჯამში დაფასდა. თანაც როგორ!”

თითოეულ კადრზე იმდენია ნაფიქრი!.. ფოტოგრაფიული მეხსიერების წყალობით, ვრონსკის თეთრი რაში სამუდამოდ დამრჩა მეხსიერებაში… ბალზე შესრულებული ვნებით ატეხილი ცეკვის კადრები, ცხენოსანთა შეჯიბრისას ფლოქვების თქარათქური და მოჯირითეების ცეცხლმოკიდებული გულების ფეთქვა… სურათის ჩარჩოდან გადმოღვრილი დედა-შვილური მზრუნველობის სცენა…

ეს ის შემთხვევაა, როცა კრეატიული ხედვის, დახელოვნებული რეჟისურისა და კინემატოგრაფიაში კამერის შესაძლებლობები უშრეტია! ჯო რაითისა და სტოპარდის ნამუშევარი კიდევ ერთხელ ასუსტებს შეხედულებას, თითქოს წიგნი ყოველთვის უმჯობესია ფილმთან შედარებით.

247 გრადუსი ფარენგეიტი

247°F პირველი ქართული კინოპროექტია, რომელიც ჰოლივუდის დაკვეთით ქართველი პროფესიონალების (რეჟისორები: ლევან ბახია, ბექა ჯგუბურია) მიერ იქნა განხორცილებული და საერთაშორისო აუდიტორიაზე იქნა გათვლილი. მასში მონაწილეობენ ჰოლივუდელი მსახიობები: Scout Tylor Compton, Christina Ulloa, Tyler Mane, Michael Copon, Travis Van Winkle. მისი ჩვენების უფლება უკვე 46-მა ქვეყანამ მოიპოვა. მსოფლიო პრემიერა კი 2012 წლის გაზაფხულზეა დაგეგმილი. ფილმის ოფიციალური ვებ-გვერდია: http://www.247f.com/

კინონამუშევარი უფრო ტრილერის ჟანრს მიეკუთვნება, ვიდრე საშინელებათა ჟანრს. მისი შინაარსი ეფუძნება საქართველოში მომხდარ რეალურ ისტორიას. 4 ახალგაზრდა მეგობარი ვიქენდის გასატარებლად ტბისპირა აგარაკზე გასართობად მიდის. ფილმის ძირითადი ეპიზოდი საუნაში ვითარდება. მხიარულება კოშმარად მას შემდეგ იქცევა, რაც საუნის კარის მოულოდნელი ჩაკეტვა გმირებს გამოუვალ მდგომარეობაში აყენებს. დახურულ სივრცეში მომწყვდეულ ახალგაზრდებს ისღა დარჩენიათ, ფიზიკურ და ფსიქოლოგიურ ზემოქმედებას გაუძლონ და რამდენიმე საათის განმავლობაში  ტემპერატურას ებრძოლონ, რომელიც თნდათან 247 გრადუსს აღწევს!

ფილმები ფილმომანებისათვის

პოსტი არ მოიცავს იმ ფილმებს, რომელთა ნახვაც “უნდა მოასწრო, სანამ ცოცხლი ხარ” 🙂  არც მე ვარ კინემატოგრაფიის ექსპერტი, თავმდაბალი ფილმომანი გახლავართ 😉 აქ თავმოყრილ  თითოეულ ფილმში შეგიძლიათ იპოვნოთ რაღაც თქვენეული, სიამოვნება ისე მიიღოთ, რომ დაკარგულად არ ჩათვლოთ რამდენიმე საათი.

კინოს ყურება ბავშვობიდან დავიწყე. მას შემდეგ სამუდამოდ შემიტყუა თავის სამყაროში. ვუყურებდი ყველაფერს განურჩევლად ჟანრისა, რეჟისორისა და მსახიობებისა, რადგან მაშინ არც კარგი მრჩეველი მყავდა და არც დიდი არჩევანი გამაჩნდა. ინტერნეტი ჯერ კიდევ იშვიათი ხელმისაწვდომი იყო. შესაბამისად, ვერც Google-თან ვმეგობრობდი. თანდათან ვხვდებოდი, რომ ფილმების ნაწილი დროს მაკარგვინებდა და ისეთი ადამიანი მჭირდებოდა, რომელიც მირჩევდა, რისთვის ღირდა ყურება.

დღესდღეობით ინტერნეტსივრცე სავსეა კინო-ინფორმაციით, “უნდა სანახავი” ფილმების უამრავი სიაც არსებობს, მაგრამ ხშირად მაინც მიწევს გარკვეული დროის ხარჯვა კარგი ფილმის მოსაძებნად. არცთუ იშვიათად მოუმართავთ კითხვა-თხოვნით: “რას ვუყურო? მირჩიე რამე კარგი ფილმი”… გადავწყვიტე, ჩემი მოკრძალებული აზრისა და კინოსამყაროზე საკმაოდ დახარჯული დროის გამოყენებით, კარგი ფილმის მაძიებელთათვის საქმე გამეადვილებინა. ვფიქრობ, დამწყებ ფილმომანებს ეს პოსტი განსაკუთრებით გამოგადგებათ 😉

დროთა განმავლობაში ჩამონათვალი შეივსება – კიდევ ბევრი ძლიერი ფილმია, რომელიც ყველა ნამდვილმა ფილმომანმა უნდა ნახოს:)  კარგი იქნება თუ თქვენს მოსაზრებებსაც გამიზიარებთ კომენტარების სახით. ურჩიეთ ფილმომანებს სხვადასხვა ჟანრის საუკეთესო ფილმები 😉

Before Sunrise(1995) / Before Sunset(2004)

მატარებელში დაწყებული ლამაზი ისტორია, რომელსაც დრო მხოლოდ მზის ამოსვლამდე აქვს… გიჟური გადაწყვეტილება ბაქანზე ჩამოსვლით და ვენაში გასეირნებით იწყება. შემდეგ კი მთელ ცხოვრებას მიუყვება ერთდღიან ურთიერთობაში განვლილი საათები. ასეთი რამ იშვიათად, მაგრამ მაინც ხდება – თურმე შეიძლება ერთ დღეში მთელი ცხოვრება განვლო, ერთმა დღემ კვებოს მომავალში გრძნობების სავანე…

ჯესი და სელენა (Ethan Hawke, Julie Delpy)… ვენის ქუჩები, გულღია საუბარი აქამდე სრულიად უცნობ ადამიანებს შორის… პირდაპირ დასმული კითხვები და დაუფარავად გაცემული პასუხები. თამამად გზიარებული აზრები, ფიქრები, შეხედულებები, ოცნებები… მდინარის პირას უცნობი პოეტისგან დაწერილი ლექსი… უცხო სარკმლიდან გადმოღვრილ ჰანგებზე შესრულებული ვალსი… ერთი ბოთლი წითელი ღვინო და მელნისფერ ცის ქვეშ ნამიან ბალახზე დარჩენილი ფუჟერები… მეხსიერებაში აღსაბეჭდად შეჩერებული კადრი!..

სიცოცხლის ხე / The Tree of Life

ტერენს მალიკის ფილმმა – “სიცოცხლის ხე” – ეკრანზე გამოსვლისთანავე მრავალფეროვანი და განსხვავებული რეაქციები გამოიწვია, რასაც 200-მდე მიმოხილვითი სტატია მოჰყვა. იმავდროულად, ფილმმა, რომელშიც Brad Pitt, Jessica Chastain და Sean Penn მონაწილეობენ, კანის კინოფესტივალის მთავარი ჯილდო მოიპოვა.

ფილმში გამოყენებულია შთამბეჭდავი ფოტოგრაფიული კადრები, დროისა და მეხსიერების ურთიერთდამოკიდებულებები… მნახველს რჩება განცდა, თითქოს რეჟისორს უნდა ყველაფრის თქმა მოასწროს, პატარ-პატარა ნაწილაკები ერთ სივრცეში გააერთიანოს, დასაწყისსა და დასასრულს შორის გაბმულ მონაკვეთზე მთელი პროცესები ერთიან ხაზად წარმოაჩინოს. წამში გაელვებული კადრების და სრულიად განსხვავებული მოვლენების ერთმანეთთან დაკავშირებით იქმნება ერთი მთლიანი! იმავდროულად, მნიშვნელოვანი საკითხები ღიად რჩება დისკუსიისთვის.

ამ ფილმში არაა კონკრეტული კითხვები, არაა ნათელი პასუხები, ვერც ანალიზის ან დასკვნის მსგავსს წააწყდებით რამეს. ამ ფილმში კითხვებს თქვენ სვამთ და პასუხებიც თქვენვე უნდა გასცეთ. სხვა შემთხვევაში იმედგაცრუებული დარჩებით…

ბერტოლუჩის “მოპარული სილამაზე”

იტალიელი რეჟისორისა და მწერლის – ბერნარდო ბერტოლუჩის მიერ ტოსკანაში გადაღებული “მოპარული სილამაზე” ერთი ამოსუნთქვით სანახავი ფილმია. სცენარზე ბერტოლუჩიმ სუზან მინოტთან ერთად იმუშავა, რომლის კინო-ეკრანიზაცია მაყურებელმა 1996 წელს იხილა. ფილმში მონაწილეობენ Liv Tyler, D.W. Moffett, Jeremy Irons და Rachel Weisz. ბერტოლუჩიმ ლივ ტაილერი თავის მუზად აქცია და მთავარ როლზე დაამტკიცა. ამ როლის შემდეგ ლივი კრიტიკის ქვეშ მოექცა. დღემდე ითვლება, რომ ეს მისი დებიუტი იყო, რომელმაც კინოსამყაროს ვარსკვლავურ ბილიკზე გაუხსნა გზა.

ფილმის დასაწყისიდანვე მჟღავნდება რეჟისორისთვის დამახასიათებელი თვისება – მას უზომოდ უყვარს ლამაზი ადამიანები, სუნთქავს ხელოვნებით, მაყურებელს კი ბუნების სილამაზეში ადამიანთა ყოფის თანაზიარს ხდის. ფილმის სიუჟეტი ძველი ფერმის იდეალურად რეკონსტრუირებულ საცხოვრებელ სახლში მიმდინარეობს. ასევე მნიშვნელოვან გმირებად მისტიურობა, ტრაგედია, რომანტიკა, სექსი, სიკვდილი, იუმორი და, რაღა თქმა უნდა, იტალია გვევლინება…

ცხრამეტი წლის ამერიკელი თინეიჯერი გოგონა იტალიის ულამაზეს სოფელში 4 წლის შემდეგ ისევ ბრუნდება. ლუსი ჰარმენი ზაფხულის არდადეგების გატარებას ოჯახის მეგობრების ვილაზე აპირებს და იმედოვნებს რომ ნახავს ბიჭს, რომელმაც წლების წინ პირველი კოცნა აჩუქა. დედის თვითმკვლელობის შემდეგ მის დღიურში აღმოჩენილი ჩანაწერების გაშიფვრის მძაფრი სურვილი ლუსის მოსვენებას არ აძლევს და დიდი სახლის მრავალრიცხოვან ბინადართ შორის საკუთარი მამის ამოცნობას ცდილობს. მისი სილამაზე კი გარშემომყოფთა მეხსიერებაში სამუდამო კვალს ტოვებს.

ხელოვნების ნიმუშებს შორის გაზაფხულის სიოსგან მზით განათებული ფოთლების შრიალი, ტერასაზე საუზმობისას იტალიური კერძების დაგემოვნება, მეგობრული დამოკიდებულებებით გამთბარი ვილა, ღია ცის ქვეშ მოქანდაკის ნამუშევრებით ამაღელვებლად აბიბინებული მდელო, სკულპტურებით სავსე ბაღი ხელოვნების სურნელით გაჟღენთილ მგრძნობიარე გარემოს ქმნიან… ეს ბერტოლუჩის სამყაროა, რომელიც ფილმის ყურებისას მნახველისთვის უმალ თანაზიარი ხდება.

მაგნოლია – ფსიქოლოგიური მოზაიკა

პოლ თომას ანდერსონმა 1999 წელს შექმნა ფსიქოლოგიური დრამა – ‘მაგნოლია’, რომლითაც მოზაიკური სტილით გადმოსცა რამდენიმე გმირის ურთიერთდაკავშირებული ცხოვრება და მათი გადაკვეთის გზაჯვარედინები.

ფილმის თითოეული გმირი ეძებს გზას ბედნიერებისაკენ; ისინი მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევაში ან სულაც გზის დასასრულს ხვდებიან, რომ სინდისი ქენჯნით, ამ გზაზე დაშვებული შეცდომების სინანული ტანჯავთ და ეს გრძნობა ბევრად უფრო ძლიერია, ვიდრე ნებისმიერი სხვა, დედამიწაზე განცდილი.

მოვლენები ერთი დღის განმავლობაში ვითარდება, გმირები ერთმანეთთან იმდენად არიან დაკავშრებულნი, რომ ფილმის ყურებისას უთვალავ მსგავს ძაფს აბამ დედამიწაზე მცხოვრებ მილიონობით ინდივიდს შორის. ისინი თითქოს საოცრად განსხვავდებიან ერთმანეთისგან, თუმცა ცხოვრების გზაზე ერთნაირად უშვებენ შეცდომებს, ცხოვრების ბოლოს კი ერთნაირად ტანჯავთ განვლილი გზა.

ფილმის სიუჟეტი უძლიერესია. “მაგნოლია” მიგვანიშნებს, რომ რაც უნდა წარმატებულები გავხდეთ, რაც არ უნდა მაღალ მწვერვალებს მივაღწიოთ და საკუთარ თავზე ფიქრით მხოლოდ დღევანდელი დღით ვიცხოვროთ, ყველაფერი დროს მიქავს, დიდება ნელ-ნელა იცრიცება, ერთ დროს ყველაზე მოწინავეს, შესაძლოა, რიგში ბოლო ადგილიც აღარ დარჩეს… საბოლოოდ კი დაშვებული შეცდომების სინანული და დაკარგული გრძნობებისა თუ ურთიერთობების მოგონება გვრჩება.

რატომ – მაგნოლია? აი, პასუხიც: ისიც ხომ ადამიანივით ყვავის, თანდათან იფურჩქნება, ერთხანს მთელი თავისი დიდებულებით ქათქათებს, მერე კი ფერი თანდათანობით ეცვლება და ძველ იერს კარგავს, ბოლოს შავდება და კვდება… გმირები საკუთარ თავს უგუნურებას ვერ პატიობენ, ტანჯვისგან შვებას კი სხვებისგან მიტევებაში მოელიან. ერთი კია – ყოველთვის შეიძლება მიუტევო, მთავარია რისი პატიება გიწევს!

მეტი ვიდრე სექსი

ფილმში მთავარი გმირების როლს ასრულებენ ნატალი პორტმანი იგივე ნატალია ჰერშლაგი (Natalie Hershlag) და კრისტოფერ ეშტონ ქატჩერი (Christopher Ashton Kutcher). ნატალი „შავი გედის“ შემდეგ აღიარეს, როგორც საუკეთესო დრამატურგი მსახიობი ქალი, რომანტიკულ კომედიაში კი ეშტონ ქატჩერს პირველად გაუწია პარტნიორობა, რამაც მეტ–ნაკლებად გაამართლა, ვიზუალურად კი ნამდვილად უხდებიან ერთმანეთს.

ფილმი ცალსახად ეხება საკითხს – რამდენად შესაძლებელია გქონდეს სტაბილური სექსი და არ გადაიზარდოს ის გრძნობებში? მხოლოდ „მეგობრულ“ სექსზე აგებული ურთიერთობა მარტივი და უპრობლემოა; არც მზრუნველობას მოითხოვს, არც ზედმეტ ჩახუტებას; ასეთ ურთიერთობაში არაა ჩხუბი და გაუგებრობით გამოწვეული უთანხმოებები.

მაგრამ საფრთხე მაშინვე იჩენს თავს, როგორც კი კრიტიკული დღეების დროს ბიჭი გოგოზე იწყებს ზრუნვას, თან ჩუქნის CD-ზე ჩაწერილი სიმღერების „მენსტრუაციულ კრებულს“:))) ასევე სარისკოა წყვილს გათენებამდე ჩახუტებულებს ეძინოთ, მითუმეტეს – ტანსაცმლიანებს!:P ფილმში საკმაოდ ბევრი სასაცილო მომენტია. ორიგინალური იყო პაემანზე ყვავილების ბუკეტის ნაცვლად სტაფილოების კონა საჩუქრად :დ

პ.ს. საერთო ჯამში, კარგი ფილმია. ეროტიკანარევი, რომანტიზმში გადაზრდილი კომედია ნამდვილად შეძლებს, საათ-ნახევარის განმავლობაში გაგახალისოთ.